RELAKSACJA wg WINTREBERTA dla DZIECI
Jedną z metod zmierzających
do zmniejszenia napięcia emocjonalnego u dzieci
jest relaksacja mięśniowa. Opiera się ona
na założeniu, że ciało i umysł tworzą niepodzielną
całość. Jedność psychiczna wyraża się między
innymi tym, że zaburzenia psychiczne i napięcie
emocjonalne powodują zaburzenia równowagi
neurohormonalnej i wpływają na wzrost napięcia
mięśniowego. Doprowadzenie do rozluźnienia
mięśni pozwala z kolei na uzyskanie zmniejszenia
napięcia emocjonalnego. Tak więc relaksacja
jest warunkiem prowadzenia wszelkich zabiegów
psychoterapeutycznych.
RELAKSACJA wg WINTREBERTA
- jest najczęściej stosowanym ćwiczeniem
opracowanym przez tego znanego neuropsychiatrę
dziecięcego. Metoda
nie posługuje się sugestią, nie wymaga
zdolności koncentracji umysłowej, co powoduje,
że jest ona szczególnie przydatna w pracy
z dziećmi nadpobudliwymi, o słabej koncentracji
uwagi, a przede wszystkim z dziećmi nerwicowymi.
Podczas relaksu dziecko
leży wygodnie na leżance w zacisznym, nieco
przyciemnionym pokoju. Z głośnika dyskretnie
płynie łagodna muzyka. Terapeuta wykonuje
na dziecku ruchy bierne zaczynając od dłoni
ręki dominującej, poprzez przedramię, ramię,
mięśnie barku, szyi do mięśni twarzy. Następnie
rozluźnia w tej samej kolejności mięśnie drugiej
ręki, potem kończyny dolnej, zaczynając
od stopy poprzez podudzie, udo i kończąc
na nodze dominującej. Ruchy relaksatora są
powolne, monotonne i rytmiczne, wykonywane
bez przerw, które mogłyby spowodować oczekiwanie
dziecka na następny ruch, za zatem wzrost
napięcia.
Dla uzyskania zwolnienia
napięcia mięśniowego relaksator wykonuje w
zakresie ruchów biernych obroty, huśtania,
krążenia i bierne opuszczanie kończyn. Znaczenie
ruchów biernych polega na osłabieniu napięcia
mięśniowego, opanowaniu znajomości ciała,
poprawie orientacji przestrzennej, lepszej
koordynacji nerwowo - mięśniowej i wzrokowo
- ruchowej. Dzieci po seansie są bardziej
aktywne, wypoczęte i
łatwiej koncentrują się na wykonaniu
zadania.
A oto szczegółowy schemat
relaksacji metodą Wintreberta :
1. Zwalnianie
napięcia mięśni wiązadeł stawu nadgarstkowego
górnej kończyny dominującej pod względem lateralizacji
w płaszczyźnie strzałkowej, następnie - w
płaszczyźnie poprzecznej.
2. Zwalnianie
napięcia mięśni otaczających staw łokciowy,
stosując najpierw ruchy bierne pronacji i
supinacji, a następnie ruchy podnoszenia i
opuszczania w płaszczyźnie pionowej przedramienia.
3. Wznosy
i puszczanie całego ramienia, odwodzenie i
przywodzenie go w płaszczyźnie poziomej.
4. Ruchy
skrętów szyi w płaszczyźnie poprzecznej?
przytrzymując głowę.
5. Ruchy
masujące, muskające: mięśnie czoła od
jego środka ku skroniom, mięśnie okrężne
oczu, mięśnie otaczające usta.
6. Ponowne
ruchy bierne na drugiej kończynie i dalej
do punktu 5.
7. Zwalnianie
napięcia po kolei wszystkich stawów kończyny
dolnej, rozpoczynając od stawu skokowego,
poprzez staw kolanowy, kończąc na stawie biodrowym.
8. W
tej samej kolejności postępuje się ze zwalnianiem
napięcia kończyny dolnej dominującej.
9. Przez
minutę pozostawia się dziecko w zupełnym bezruchu.
10. Sprawdzanie stanu odprężenia
przez unoszenie odcinków kończyn w rozmaitej
kolejności.
11. Następnie dziecko unosi je
czynnie i opuszcza biernie w tej samej kolejności,
jak w pierwszej części, stale z zamkniętymi
oczami.
12. Na zakończenie dziecko przybiera
szereg pozycji od leżenia poprzez siedzenie
do stania, pamiętając o uzyskaniu możliwie
całkowitego rozkurczu mięśni w tych pozycjach.,
np. po zbliżeniu kolan jak najbliżej uszu
należy wyrzucić stopy do przodu i opuścić
je na posłanie pozostając z całkowitym rozluźnieniem
mięśni.
Powyższe ćwiczenia można
także realizować w zmodyfikowanej formie
w ramach terapii grupowej, np.
1. Dzieci
leżą na plecach na miękkich kocach, z zamkniętymi
oczami, w pewnym oddaleniu od siebie.
2. Relaksator
objaśnia, na czym polegają ruchy czynno -
bierne. Przypomina, że każde dziecko leżąc
bez ruchu, z rozluźnionymi mięśniami ma starać
się nie myśleć o niczym w danej chwili, jak
o zwolnieniu napięcia mięśni podnoszonej kończyny.
3. W
razie potrzeby indywidualnie uczy prawidłowego
unoszenia i bezwładnego opuszczania kolejnego
odcinka relaksowanej kończyny w powolnym rytmicznym
tempie.
Przedstawione wyżej schematy
ćwiczeń relaksacyjnych powinny być realizowane
w całym okresie terapii. Wprowadzają one bowiem
odpowiedni nastrój, obniżają poziom napięcia
emocjonalnego i są dobrym przygotowaniem do
ćwiczeń oddechowych, głosowych i ruchowych.
Oprac: Władysław Pitak-
logopeda